Oud-Romeins Marmer Reliëf met een sater. 1e eeuw n.Chr.

Reliëf met een Sater. r Oud Romeins, 1e eeuw na Christus. r Marmer. r 24 cm lang, 16,5 cm hoog en 6,5 cm diep. r Conditie: Goede staat. Zonder restauraties. Het heeft oppervlakkige slijtage op het marmer. r Herkomst: r - Privécollectie, Zwitserland, verworven in de jaren 1980 - 1990. - Privécollectie, Londen, 1990. r Beschrijving: r Fragment gehouwen in marmer in een opmerkelijk hoog reliëf, waarschijnlijk afkomstig van de decoratie van een sarcofaag. Het stelt het bovenlichaam en het hoofd voor van een jonge sater of faun, met een krachtige anatomie, staand met zijn rug naar de toeschouwer, zijn rechterarm opheffend en zijn hoofd in dezelfde richting draaiend, zodat hij in strikt profiel staat. Het meesterschap van de beeldhouwer wordt weerspiegeld in de fijne modellering van volumes en details, evenals in het succesvolle gebruik van schiacciato, een techniek waarmee de volumes kunnen worden verbeterd en een effectieve driedimensionale illusie wordt gecreëerd door minimale variaties in de diepte van het gebeeldhouwde reliëf. Zo is de arm praktisch in afgerond reliëf uitgewerkt, terwijl de gespierde rug ook opvallend opvalt, terwijl het gezicht in veel minder reliëf is gebeeldhouwd. r Ondanks het fragmentarische karakter behoudt het reliëf nog steeds een dynamische expressiviteit, niet alleen in de manier waarop de spieren van de rug worden gespannen en gestrekt, wat de zorgvuldige studie van de natuur door de beeldhouwer weerspiegelt, maar ook in de weergave van het gezicht, met een lichte frons en een halve glimlach. Ondanks de afwezigheid van duidelijke iconografische elementen die de figuur identificeren, kunnen we afleiden dat het een sater is uit het warrige haar, typisch voor een wild wezen, en vooral uit het gezicht, met zijn ronde, dikke neus, heel anders dan de geïdealiseerde voorstellingen van goddelijke en heroïsche personages, en kenmerkend voor het beeld van de sater sinds de Griekse kunst (afb. 1). Uit de uitgestrekte en dynamische houding, met het lichaam naar achteren gedraaid, het gezicht gedraaid en de rechterarm gestrekt, kunnen we afleiden dat dit fragment behoort tot de weergave van een dansende sater in de context van een Dionysische scène met meerdere personages. Het zou deel uitmaken van een scenografische en bewegende compositie, waarin de personages van voren en van achteren met elkaar zouden contrasteren om zo naturalisme en ritme aan de compositie toe te voegen (afb. 2). r In Griekenland waren saters mythologische wezens die meestal werden afgebeeld met een dierlijk uiterlijk, met benen en oren van een geit of paard, horens en staarten, en vaak ithyfallisch. Soms werden deze wezens echter afgebeeld als mooie jonge mannen, zoals in Praxiteles' Satyr in Repose. Samen met de maenaden vormen de saters het gevolg dat de god Dionysos vergezelt, hoewel ze ook geassocieerd kunnen worden met de god Pan. Sommige tradities beschouwen Silenus als de vader van de saterstam. De drie oudsten van hen, Maron, Leneus en Astreo genaamd, waren dezelfde als hun vader en stonden daarom ook bekend als Silenus. Volgens sommige versies van de mythe waren zij de vaders van de saters, die daarom de kleinzonen van Silenus waren. De drie Silenus maakten deel uit van het gevolg van Dionysus toen hij naar India reisde en Astreo was in feite de bestuurder van zijn strijdwagen. r In Rome waren de faunen, boswezens met hoorns en geitenhoeven, het equivalent van de sater. Zij waren de zonen van Faunus, geïdentificeerd met de Griekse Pan, de god van de velden en bossen en beschermer van de kuddes, die hij vruchtbaarder maakte en verdedigde tegen aanvallen van ongedierte. In een ander aspect werd Faunus beschouwd als een profetische god die de toekomst onthulde door middel van stemmen die in de bossen werden gehoord of door dromen; hij werd soms verantwoordelijk geacht voor nachtmerries. Hij werd afgebeeld als iemand met een wellustige aard, die voortdurend de nimfen van het bos achtervolgde. Men dacht dat hij soms spreuken kon uitspreken over boeren, die hun lichaam inwreven met bepaalde kruiden als een vorm van bescherming. r Bacchische thema's komen vaak voor in de context van Romeinse begrafenissen, aangezien Dionysus in zijn eigen persoon het menselijke en het goddelijke, sterfelijkheid en onsterfelijkheid verenigt. Hij is de enige Olympiër met een menselijke moeder en hij ervoer de dood toen hij door de Titanen in stukken werd gehakt, hoewel zijn onsterfelijke aard de overhand had. In zijn persoonlijkheid staan leven en dood op gespannen voet en hij is het die zijn volgelingen voorziet van lysis, de ontspanning en ontbinding van de psyche die de ziel bevrijdt en symbolisch functioneert als een bevrijding van de geest na de dood van het lichaam. Daarom waren de thema's die verband hielden met zijn figuur en zijn cultus bijzonder geschikt voor een liminale ruimte, halverwege de wereld van de levenden en de wereld van de doden, zoals het grafmonument (afb. 3). r Bibliografie: r - ELVIRA BARBA, M.A. Arte y Mito. Manual de iconografía clásica. Silex. 2008. - DE GRUMMON, E. “Bacchic Imagery and Cult Practice in Roman Italy”, en The Villa of the Mysteries in Pompeii: Ancient Ritual, Modern Muse. Kelsey Museum of Archaeology en het University of Michigan Museum of Art. 2000. Pp. 73-83. - KERÉNYI, C. Dionysos: Archetypisch beeld van het onverwoestbare leven. Princeton University Press. 1976. - PAILLER, J. M. “Le monde de Bacchus". Anabases, nr. 4. 2006. - SEAFORD, R. Dionysos. Routledge. 2006. r Parallellen: r Afb. 1 Fragment van sarcofaag met satermasker. Romeinse Rijk, ca. 220-235 n.Chr. Proconnesisch marmer, 28 x 24 cm. Glieniche Paleis, Berlijn-Wansee, inv. SPSG, Skulpt.slg. 4388. r Afb. 2 Krater van Borghese. Athene, Grieks werk voor de Romeinse markt, ca. 40-30 v.Chr. Pentelisch marmer, 172 cm hoog. Musée du Louvre, Parijs, inv. MR 985, N 274, Ma 86. r Afb. 3 Sarcofaagfront met de triomf van Dionysus in India. Romeinse Rijk, eind 2e eeuw n.Chr. Marmer, 87,6 x 217,8 cm. The Museum of Fine Arts, Houston, inv. 2003.53.1. r r r r Opmerkingen: r - Het stuk wordt geleverd met een echtheidscertificaat. - Het stuk bevat een Spaanse exportvergunning (paspoort voor de Europese Unie) - Als het stuk bestemd is voor buiten de Europese Unie, moet een vervanging van de exportvergunning worden aangevraagd, wat maximaal 1-2 weken kan duren. - De verkoper garandeert dat hij dit stuk heeft verworven volgens alle nationale en internationale wetten met betrekking tot het eigendom van cultureel erfgoed. Herkomstverklaring gezien door Catawiki. #VerzamelaarsFair25


Hét online veilinghuis voor jou!

Catawiki is het meest bezochte online platform in Europa voor bijzondere objecten geselecteerd door experts, en biedt wekelijks meer dan 65.000 objecten aan voor de veiling. Het is onze missie om onze klanten een spannende en probleemloze ervaring te bieden bij het kopen en verkopen van bijzondere, moeilijk te vinden objecten.


Waarom Catawiki?

Lage veilingkosten

Al onze objecten zijn gecontroleerd door onze 240+ experts

24/7 meebieden in onze app

Biedingen zijn alleen geldig via de website van Catawiki.