Olmeca, Mexico Blauwe Jade Antropomorfe figuur. ca. 1100 -

ANTROPOMORFISCHE FIGUUR Olmeca, Mexico, ca. 1100 - 500 v.Chr Blauwe Jade Hoogte 10,2 cm Herkomst: - Privécollectie, H. T., Californië (VS). Privécollectie, New York (USA). Inventarisnummer "77467". Staat: Intact. Beschrijving: Antropomorf beeldje gesneden in jade (jadeiet) in een ronde vorm, volledig symmetrisch aan de zijkanten, dat een mannelijk personage voorstelt met een monumentaal uiterlijk, ondanks zijn kleine formaat. De man, gekleed in een lendendoek, verschijnt staand met zijn benen gespreid en zijn armen gebogen bij de ellebogen, zijn handen samengevoegd op zijn buik met de ruggen naar de toeschouwer gekeerd, de vingers gedifferentieerd door insnijdingen. Zijn hoofd is erg groot, onevenredig aan het lichaam, aangezien het het belangrijkste deel van de voorstelling is op een symbolisch niveau. Zijn gezicht is energiek en hiëratisch tegelijk, iets dat kenmerkend is voor kleine Olmeekse beeldhouwwerken (fig. 1). Zijn ogen zijn lang, smal en diep, geboord met een trephine, en worden omlijst door korte maar duidelijk gefronste wenkbrauwen. Onder zijn ogen zijn dikke donkere kringen bewerkt met een veel zachter reliëf. Zijn neus is breed en lang, driehoekig, met getrepaneerde neusgaten. Twee diepe diagonale lijnen definiëren de zijkanten van de neus die de hoeken van de mond bereiken, gemarkeerd door twee getrepaneerde gaten. De mond, getuit en naar beneden gebogen, heeft dikke lippen, vooral de onderste. De oren lijken gestileerd, slechts een paar lichte platte verticale richels, met een tussenliggende snede die het oor onderscheidt van de zeer lange lob. Ten slotte heeft het hoofd een asymmetrische ovale vorm, breder aan de onderkant, bepaald door een brede kaak, krachtig hoewel afgerond. De geboorde gaten die de belangrijkste punten van het gezicht markeren, verschijnen opnieuw op de romp en markeren de kruispunten, in de oksels en de vereniging van de handen, boven en onder. Het is mogelijk dat al deze gaten, inclusief de ogen, zijn gemaakt om te worden gevuld met een ander materiaal, zoals schelp of obsidiaan, wat kleurcontrast en expressiviteit aan de figuur zou toevoegen. In feite zijn er parallellen te vinden in sommige hedendaagse stukken (fig. 2). De achterkant van het beeldje is daarentegen opvallend eenvoudiger, hoewel perfect afgewerkt. Rechte lijnen en platte volumes domineren, met geen andere anatomische beschrijving dan de plooien in de taille, een detail dat ook in andere Olmeekse beeldjes te vinden is (afb. 3). Het profiel van het hoofd is ook opmerkelijk, aangezien de kroon langwerpig lijkt, uit de platte nek stekend, iets dat ook gebruikelijk is bij dit type Olmeekse plankfiguren (afb. 4). Dit stuk maakt deel uit van een groep beeldjes die bekend staan als langwerpige mannen, kleine figuren van maximaal 30 cm hoog, over het algemeen gesneden in jade of andere groene stenen (afb. 5 en 6). Dit zijn voorstellingen van staande personages, in een stijve positie, met dunne ledematen en langwerpige hoofden, haarloos, met een lang bovendeel en gezichten met amandelvormige ogen en neerwaarts gerichte monden. De benen zijn normaal gesproken gescheiden en recht, en de vingers en tenen, indien afgebeeld, worden eenvoudigweg aangegeven door insnijdingen. Men gelooft dat de eigenaardige vorm van het hoofd verwijst naar de praktijk van kunstmatige schedelvervorming, waarvan sporen zijn gevonden in menselijke resten in de graven van Tlatilco, uit dezelfde periode, en bij de Maya's, later. Deze figuren stellen meestal gaten voor zoals die in het bestudeerde stuk, in de oren of andere gebieden, waarschijnlijk om extra ornamenten of zelfs kleding van vergankelijke materialen te herbergen. Er is voorgesteld dat deze beeldjes meerdere doeleinden zouden kunnen hebben gehad, hoewel altijd rituelen. In ieder geval is het een formeel heterogene groep, waarvan zeer uiteenlopende exemplaren bewaard zijn gebleven (afb. 7 en 8). Vanaf het midden van de 11e eeuw v.Chr. tot de Spaanse verovering in de 16e eeuw werden groene en blauwe stenen (algemeen bekend als groene steen of "chalchihuitl" in het Nahuatl) in heel Meso-Amerika gewaardeerd vanwege hun uitzonderlijke glans en doorschijnendheid. Bovendien werd gedacht dat ze de eigenschap hadden om water vast te houden, en stoom te kunnen afgeven, wat de groei en het voortbestaan van de omringende vegetatie stimuleerde. Omdat de kleur van deze stenen verwant was aan die van water, was de groene steen nauw verbonden met de begrippen vruchtbaarheid, overvloed en levengevende eigenschappen. De Olmeken waardeerden vooral de blauwachtige kleur van jadeiet voor de vervaardiging van levensgrote maskers en een veelvoud aan sieradenkralen. Jadeiet, een zeldzame variëteit van groene steen, komt van nature voor op zeer weinig plaatsen ter wereld. Het materiaal voor dit beeldje is waarschijnlijk afkomstig uit de vallei van de Motagua-rivier in het huidige Guatemala, de enige bekende bron van jadeiet in het oude Meso-Amerika. Sommige van de vroegste jadeïeten die uit de regio werden verkregen, waren mogelijk rotsblokken in plaats van gehouwen steen. Jadeiet is een extreem dicht gesteente met een relatieve hardheidswaarde die gelijk is aan of zelfs groter is dan die van staal. Kunstenaars in Meso-Amerika gebruikten over het algemeen een combinatie van percussie en snijden, met behulp van stenen werktuigen zoals vuursteenbladen, om de grootte van de jadeiet te benaderen, waarna ze het oppervlak van de steen met andere grove stenen gedurende vele uren slepen om de gewenste vorm te bereiken. De Olmekencultuur bloeide tussen 1200 en 400 v.Chr. en ontwikkelde zich in de Mexicaanse staten Veracruz en Tabasco, een gebied begrensd door de Golf van Mexico en de zuidelijke bergen van dat land. Dit gebied wordt gekenmerkt door een hoge luchtvochtigheid, met rivieren, lagunes en grote uitgestrekte moerassen. Daarboven heerst een weelderige tropische jungle, bevolkt door dieren zoals jaguars, tapirs, wilde zwijnen en apen. In zijn bloeitijd verspreidde de invloed van deze cultuur zich door heel Meso-Amerika. De Olmeken waren een cultuur met veel kustverbindingen. Men denkt dat hun dieet moet hebben bestaan uit zeevoedsel, zoals schildpadden, vissen, roggen en schelpdieren. Tegelijkertijd leverde de jungle verschillende wilde vruchten die mogelijk werden verzameld voor consumptie. Landbouw was echter de basis van hun dieet, waarbij maïs, bonen en pompoenen de meest voorkomende producten waren. Om te zaaien, gebruikten ze het systeem van kappen en kappen, wat het mogelijk maakte om de vruchtbare grond van de jungle te gebruiken. Een van de bekendste Olmeekse artistieke manifestaties is stenen beeldhouwkunst. Vooral de monumentale stenen hoofden en keramische figuren die bekend staan als "baby faces" springen in het oog. Beide soorten werken tonen een groot meesterschap, naast het vestigen van bepaalde sleutelpunten in de kunststijl die deze cultuur kenmerkt: een combinatie van kronkelige en rechte lijnen, gezichten met schuine en amandelvormige ogen met platte neuzen en open neusgaten. In sommige gevallen vertonen de monden vervormingen die lijken op een hazenlip of krijgen ze katachtige kenmerken, zoals die van de snuit van een jaguar. De meest gebruikte afwerkingstechnieken voor keramiek waren polijsten, onderreliëf en insnijding, die vaak werd benadrukt met rode of witte pigmenten. Ze bereikten ook opmerkelijk meesterschap in de muurschildering die de muren van sommige gebouwen siert, waarschijnlijk voor ritueel gebruik. De figuren, voornamelijk menselijke voorstellingen, werden getekend met het gezicht in profiel en het lichaam vooraan, vaak met voorwerpen in hun handen en omringd door symbolen van allerlei aard. De Olmeekse religie aanbad de voorouders, bepaalde natuurlijke elementen, zoals de zon of de regen, en verschillende dieren. Onder de laatste vallen vooral de slang en de jaguar op. De cultus van de jaguar wordt sterk gewaardeerd in de voorstellingen van menselijke figuren met katachtige trekken. Mensenoffers waren een gebruikelijke praktijk in rituelen. Ze waren blijkbaar gebaseerd op een cyclische visie op levensprocessen waarin het nodig was om iets te vernietigen om iets nieuws te creëren. Er zijn weinig Olmeekse graven gevonden die in wezen die van zeer belangrijke mensen zijn. Ze worden gekenmerkt door weelderige offers van fijn gesneden jade en slangenmaskers. De kenmerken van de gelaatstrekken van de stenen figuren, bepaalde decoratieve stijlen en zelfs enkele symbolen en ideogrammen hebben ons doen denken aan een mogelijke Aziatische oorsprong van de Olmeken. De meeste onderzoekers denken echter aan oorsprongen van nabijgelegen bevolkingsgroepen in de hooglanden van Oaxaca, de staat Morelos, zuidelijk Veracruz of noordelijk Tabasco. De Olmeekse invloed is in bijna heel Meso-Amerika waarneembaar, met name in samenlevingen die in dezelfde periode leefden, wat een vloeiende uitwisseling van zowel hulpbronnen als esthetische concepten impliceert. De Olmeken waren zonder twijfel de meest invloedrijke cultuur in de gehele culturele ontwikkeling van Meso-Amerika, omdat ze zowel esthetische als ideologische bases legden die door verschillende daaropvolgende samenlevingen werden gebruikt en hergebruikt, zelfs tot aan de Spaanse tijd. Bibliografie: t - DIEHL, R.A. De Olmeken: Amerika's eerste beschaving. Thames & Hudson. 2004. - EVANS, S.T.; WEBSTER, D.L. Archeologie van het oude Mexico en Centraal-Amerika: een encyclopedie. Taylor & Francis. 2000. - MAGNI, C. Les Olmèques. De oorsprong van de mythe. Seuil. 2003. - POOL, C.A. Olmeekse archeologie en vroeg Meso-Amerika. Cambridge World Archaeology. 2007. Parallellen: Afb. 1 Man met bovennatuurlijke baby. Olmeken, 1200-300 v. Chr., jade. The Cleveland Museum of Art (USA), inv. 10.2015. Afb. 2 Zittende figuur met een baby. Olmeken, ss. X-IV v.Chr., serpentijn. Metropolitan Museum, New York, inv. 1979.206.940. Afb. 3 Zittende man. Olmeken, ca. 900-400 v. Chr., jadeiet. Museum of America, Madrid, inv. 03175. Afb. 4 Beeldje van het type langwerpige man. Olmeken, 1200-300 v. Chr., serpentijn. The Cleveland Museum of Art (USA), inv. 1990.219. Afb. 5 Aanbod 4 van La Venta, set met 16 beeldjes van het type langwerpige man. Olmeken, 800-600 v. Chr., jade en serpentijn. Nationaal Museum voor Antropologie, Mexico-Stad. Afb. 6 Beeldje van het type van de langwerpige man. Olmeken, 1000-500 v. Chr., jade. Fowler Museum, Los Angeles (VS), inv. X85.864. Afb. 7 Beeldje van het type langwerpige man. Olmeken, ca. 1200-700 v.Chr., vulkanisch gesteente. Museum of America, Madrid, inv. 1998/02/012. Afb. 8 Beeldje van het type langwerpige man. Olmeken, 800-400 v.Chr., Hornfels-steen en pigmentresten. Art Institute of Chicago (VS), inv. 1971.314. Opmerkingen: - Het stuk wordt geleverd met een echtheidscertificaat. - Het stuk bevat een Spaanse exportvergunning. - De verkoper garandeert dat hij dit stuk heeft verworven volgens alle nationale en internationale wetten met betrekking tot het eigendom van cultureel erfgoed. Herkomstverklaring gezien door Catawiki.


Hét online veilinghuis voor jou!

Catawiki is het meest bezochte online platform in Europa voor bijzondere objecten geselecteerd door experts, en biedt wekelijks meer dan 65.000 objecten aan voor de veiling. Het is onze missie om onze klanten een spannende en probleemloze ervaring te bieden bij het kopen en verkopen van bijzondere, moeilijk te vinden objecten.


Waarom Catawiki?

Lage veilingkosten

Al onze objecten zijn gecontroleerd door onze 240+ experts

24/7 meebieden in onze app

Biedingen zijn alleen geldig via de website van Catawiki.